Ergonomic – “Công thái học” là một nhân tố quyết định đến sự thành công của một sản phẩm công nghiệp. 

Nó giải thích tại sao: 

• Một chiếc bút lại có những vân/rãnh trên thân mà không phải là một bề mặt trơn tuột. 
• Một cái muỗng có phần đầu được nghiêng 18 độ so với phần cán chứ không phải là 28 hay 45 độ?
• Cạnh của chiếc bàn được bo tròn thay vì để vuông vức.

Dù là một chiếc muỗng, cái bàn hay một căn nhà, thiết kế công thái học chứa đựng rất nhiều chất xám của các nhà thiết kế. Để cho ra một sản phẩm hoàn thiện, người ta phải trải qua một quá trình tìm hiểu, ghi nhận, thử nghiệm nhiều lần để có thể hoàn thiện được sản phẩm cuối cùng đưa đến tay người tiêu dùng.

Ở Chuyentactical, chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy rất nhiều chi tiết trên sản phẩm balo, túi, phụ kiện EDC hoặc đồ dùng dã ngoại có thiết kế công thái học. Các chi tiết đó tuy nhỏ nhưng là thứ làm nên giá trị của một sản phẩm thông minh.

Để phân tích từng ngõ ngách trên một sản phẩm và hiểu được người ta đã làm ra nó như thế nào, hẳn là cần thêm rất nhiều thời gian. Nhưng một sản phẩm đã hoàn thiện thì khi sử dụng, ta sẽ đánh giá được ngay rằng nó “ngon”, “hợp” và “tốt” dựa trên cảm giác khi dùng sản phẩm đó.

Đó chính là giá trị của thiết kế Ergonomic, hay còn gọi là “công thái học”. Hãy cùng Chuyentactical tìm hiểu khái niệm nhé.

1.Ergonomic?

Hay còn gọi là Human Factor được dịch ra tiếng Việt là Công Thái Học. Thuật ngữ này là từ ghép lại của tiếng Hy Lạp, trong đó “ergon” có nghĩa là công việc, và “nomoi” có nghĩa là quy luật tự nhiên. Như vậy, Ergonomic có nghĩa là khoa học tinh chỉnh thiết kế các sản phẩm để tối ưu hóa chúng cho con người sử dụng. Hay hiểu một cách khác Ergonomic giúp con người làm việc hiệu quả và hạn chế tối đa các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình làm việc.

Khoa học Ergonomic là một ngành khoa học tương đối mới, được thành lập từ năm 1999 dựa trên những nghiên cứu thực hiện được trong nhiều lĩnh vực khoa học cũ. 

Đối với công thái học thì máy tính, bàn, ghế, và tất cả những đồ dùng xung quanh cuộc sống hằng ngày được xem là điểm nhấn trọng tâm. Những yếu tố này được con người sử dụng trong một khoảng thời gian dài trong quá trình làm việc. Nếu những sản phẩm này được thiết kế kém hoặc chưa phù hợp với người dùng thì sẽ dẫn đến tình trạng sức khỏe mệt mỏi, căng thẳng, thậm chí là chấn thương không cần thiết. Ergonomic ứng dụng trong việc thiết kế bất cứ thứ gì liên quan đến con người – không gian làm việc, thể thao và giải trí, sức khỏe và an toàn,… nhằm giảm thiểu nguy cơ bị gây hại hoặc tổn thương cho con người. 

Ergonomic đặc biệt quan tâm đến môi trường làm việc của con người, tuy nhiên mục đích cuối cùng mà Ergonomic hướng tới đó là hình dạng và kích thước của các sản phẩm. 

2.Ergonomic hoạt động như thế nào?

Để đạt được thiết kế thực hành tốt nhất, các nhà công thái học sử dụng dữ liệu và kỹ thuật của một số ngành:

• Nhân trắc học: kích thước, hình dáng cơ thể; theo số đông và theo từng cá nhân.
• Cơ chế sinh học: sức mạnh cơ bắp, lực kéo, lực đẩy.
• Vật lý môi trường: tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt độ, độ bức xạ.
• Hệ thống giác quan: khả năng thính giác, thị giác, cảm giác.
• Tâm lý học ứng dụng: kỹ năng, khả năng học tập, sai sót, sự khác biệt.
• Tâm lý học xã hội: học tập, hành vi, giao tiếp, nhóm.

3.Lợi ích của Ergonomic?

Giảm chi phí: Bằng cách giảm các yếu tố rủi ro và chi phí khắc phục rủi ro.

Ví dụ:

• Các loại bếp mini của Fire Maple đều được tính toán kỹ lưỡng về độ an toàn khi vận hành, cũng như khuyến cáo về loại nhiên liệu phù hợp để hạn chế các rủi ro cháy nổ.
• Cạnh bàn được mài tròn để giảm thiểu các chấn thương khi va phải.
• Một số mẫu dao dành cho thiếu niên, nhi đồng và dao dành cho ngành công nghiệp ngoài khơi của Morakniv được bo tròn mũi để tránh đâm thủng thuyền, phao hoặc gây thương tích cho trẻ nhỏ.

Cải thiện năng suất : Bằng cách thiết kế những sản phẩm để tạo ra một môi trường, tư thế làm việc tốt, ít tốn sức lực, thao tác hơn.

Ví dụ:

• Thiết kế quai cầm có thể xỏ vừa 3 ngón tay trên nắp của bình giữ nhiệt STANLEY.
• Thiết kế linh hoạt đổi vai đeo, kéo chiếc túi từ sau lưng ra phía trước ngực để lấy phụ kiện nhanh của các dòng túi Sling Pack.
• Các thiết kế ngăn truy cập nhanh trên balo/túi Tactical của 5.11 Tactical, Maxpedition, Helikon-tex hoặc Direct Action,…

Cải thiện chất lượng : Sự thoải mái, mượt mà trong các thao tác sử dụng sản phẩm

Ví dụ:

• Kìm của Leatherman được uốn cong các chi tiết để vừa vặn với đôi bàn tay khi thao tác.
• Bút EDC của Tacray và MecArmy được thiết kế vân/rãnh nổi cho cảm giác cầm nắm và viết tốt nhất.

Sự an toàn : Các thiết kế được tạo ra để ngăn chặn những rủi ro trong quá trình sử dụng hoặc quá trình bảo quản sản phẩm.

Ví dụ:

• Cơ chế khóa an toàn lưỡi dao trên các sản phẩm dao đa năng của Leatherman, Kershaw,…
• Tính năng chống kích hoạt nhầm trên các loại đèn pin EDC.
• Tính năng điều chỉnh độ sáng nhờ cảm biến nhiệt độ trên các mẫu đèn pin siêu sáng.
• Thiết kế cán dao an toàn của Morakniv.

4.Lời kết

Tóm lại, Ergonomic – Công thái học chính là bí mật đằng sau sự thoải mái của mỗi sản phẩm công nghiệp, là nhân tố quyết định đến sự thành công của một nhà thiết kế. Con người tiến hóa từng ngày, bởi vậy các sản phẩm phục vụ đời sống và công việc của con người cũng vậy, điều này là tất yếu.

Hy vọng qua bài viết này, các bạn sẽ hiểu thêm về một thể loại thiết kế giúp phát triển tiềm năng của mỗi con người và làm nên giá trị của một sản phẩm.